Για να συγκρίνουμε το χύμα κρασί με το εμφιαλωμένο, θα πρέπει πρώτα να έχουμε κάνει σαφές, ποιο είναι το χύμα κρασί και τι εννοούμε όταν κάνουμε λόγο για αυτό.

Έχει επικρατήσει, ως “χύμα”, να θεωρείται το κρασί που ένα μαγαζί σερβίρει σε καρτούτσο ή γυάλινο κανάτι και φτάνει σε εμάς, χωρίς κάποια ένδειξη για την ταυτότητά του.

Αυτό το κρασί μπορεί να προέρχεται είτε από μεγάλα δοχεία (δεξαμενές και βαρέλια) που το κατάστημα διαθέτει στο χώρο του, είτε από ασκούς και πλαστικά μπουκάλια, μπιτόνια και νταμιτζάνες. Σε κάποιες περιπτώσεις, το κρασί το φτιάχνει ο ίδιος ο μαγαζάτορας, ενώ σε άλλες το προμηθεύεται από παραγωγούς και εμπόρους, άλλοτε νόμιμους με άδεια και άλλοτε δυστυχώς χωρίς.

Τι ορίζουμε ως «χύμα κρασί»;

Στην πραγματικότητα, το κρασί που διατίθεται σε συσκευασίες κάτω των 60 λίτρων, όπως οι ασκοί και χαμηλής χωρητικότητας πλαστικά δοχεία, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, δε θεωρείται χύμα. Επίσης, τέτοιες συσκευασίες δε συναντάμε μόνο σε χώρους εστίασης, αλλά και σε άλλα τελικά σημεία, όπως κάποιες κάβες κ.α.

Κάνοντας την παραδοχή, για την ευκολία ανάγνωσης του άρθρου, ότι θα αποκαλούμε χύμα, όποιο κρασί δεν πωλείται ως εμφιαλωμένο σε γυάλινο μπουκάλι, θα μπορούσαν να γεννηθούν δύο σημαντικά ερωτήματα:

1. Αν το χύμα κρασί είναι εχθρός της ποιότητας και κατ’ επέκταση της υπεύθυνης κατανάλωσης
2. Eάν όλα τα χύμα κρασιά (ή έστω τα συσκευασμένα που πωλούνται χύμα) είναι ίδια.

Κατ΄ αρχάς, να επισημάνουμε ότι ο αφορισμός του χύμα κρασιού συλλήβδην, αν και φαίνεται μία εύκολη επιλογή, δε θα ήταν ίσως η σοφότερη και δε θα ευνοούσε συνολικά τον οινικό κλάδο.

Πρέπει αντίθετα μάλιστα να τονιστεί ότι το χύμα κρασί, επιτελεί ένα ιδιαίτερης αξίας έργο, καθώς διευκολύνει τη διάθεση κρασιών, που δε στάθηκε εύκολο να απορροφηθούν ως εμφιαλωμένα στην αγορά και σε άλλη περίπτωση θα έμεναν απούλητα, με σημαντικές ζημίες για τους παραγωγούς.

Από κει και έπειτα, πράγματι σε ένα χύμα κρασί, οι πιθανότητες σε σύγκριση με το εμφιαλωμένο, να μη βγει καλό, είναι κατά πολύ περισσότερες.

Σίγουρα όμως, δεν είναι όλα τα χύμα κρασιά, ίδια. Τόσο οργανοληπτικά (υπάρχουν χύμα κρασιά που δείχνουν πιο ενδιαφέροντα και από κάποια οικονομικά εμφιαλωμένα), όσο και ως προς τη σοβαρότητα με την οποία διακινούνται στην αγορά. Υπάρχουν χύμα κρασιά που διακινούνται με σήμανση και πληροφορίες για την ταυτότητα του προϊόντος και του παραγωγού και άλλα χωρίς ταυτότητα και με προφανή προβλήματα ιχνηλασιμότητας.

Το χύμα κρασί που έχει ταυτότητα, εγγυάται σε μεγάλο βαθμό ότι πληρούνται κάποια ποιοτικά standards, καθώς κανένας παραγωγός δε θα διακινδύνευε να χαλάσει τη φήμη του.

Γιατί και σε τι κάνει κακό, ένα χύμα κρασί χωρίς ταυτότητα;

Ποιότητα

Ως προς την παραγωγή, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι ένα κρασί που παράγεται με σκοπό να διατεθεί ως χύμα, είναι ένα προϊόν που στοχεύει στο να πουληθεί μαζικά, με το μικρότερο δυνατό κόστος και το μεγαλύτερο δυνατό κέρδος. Αυτό, έχει σαν συνέπεια, πολλές φορές, να υπάρχουν “εκπτώσεις” στον τρόπο που παράγεται.

Χωρίς καμία διάθεση τρομολαγνείας και ξεκαθαρίζοντας ότι σαφώς και δεν είναι όλες οι περιπτώσεις ίδιες (πιστεύουμε μάλιστα ότι οι κακές πρακτικές αποτελούν τη μειοψηφία), κάποιος που παράγει κρασί, έχοντας ως μοναδικό κριτήριο το οικονομικό όφελος, θα μπορούσε ίσως να προβεί σε μία σειρά από παραλείψεις και εφαρμογή αμφίβολων μεθόδων, όπως η υπέρμετρη χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων για να αυξήσει την παραγωγή του και η οινοποίηση χωρίς την επίβλεψη οινολόγου. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα προϊόν επιβαρυμένο σε συστατικά ιδιαίτερα επιβλαβή για τον ανθρώπινο οργανισμό.

Αρκετός κόσμος θεωρεί ότι το χύμα κρασί είναι πιο αγνό και πιο “φυσικό”, έχοντας ίσως στο μυαλό του την εικόνα ενός “παππού”, ο οποίος με μεράκι και παραδοσιακά μέσα, φροντίζει την παραγωγή του πρώτα για ιδία κατανάλωση. Αν μάλιστα ο παραγωγός, τυγχάνει να είναι και ο ιδιοκτήτης του μαγαζιού στο οποίο καταναλώνεται το εν λόγω κρασί, τότε, η εμπιστοσύνη δείχνει ακόμη μεγαλύτερη, καθώς το κρασί αποκτά ένα υποτυπώδες “brand”.

Κι όμως, όταν αυτό δε συμβαίνει κάτω από τις οδηγίες ενός ειδικού, οι αγνές προθέσεις και το μεράκι, δεν είναι πάντα αρκετά.

Μία κακή οινοποίηση μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη χρήση θειώδους ανυδρίτη για να προστατέψει το κρασί από περαιτέρω αλλοιώσεις (π.χ. Όταν η πρώτη ύλη δεν είναι καλή, δηλαδή έχουμε σάπιο σταφύλι), ενώ ακόμη και στις περιπτώσεις που η μειωμένη χρήση θειώδους (ή και η πλήρης αποφυγή του) προβάλλεται ως ένδειξη αγνότητας, ενέχουν άλλοι κίνδυνοι όταν αυτή η ήπιας παρέμβασης παραγωγική διαδικασία, δεν έχει γίνει με το σωστό τρόπο (βλ. Βιογενείς αμίνες, ωχρατοξίνες κτλ).

Ως προς τη συσκευασία και τη συντήρηση του κρασιού, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι τα παλιά, κακοσυντηρημένα βαρέλια και οι μισοάδειες δεξαμενές που επιτρέπουν στον αέρα να οξειδώνει το κρασί και στα μικρόβια να κάνουν “party”, δεν αποτελούν σίγουρα τον ενδεδειγμένο τρόπο φύλαξης, ενός κρασιού που πρόκειται να διατεθεί στο καταναλωτικό κοινό.

Επίσης, συσκευασίες όπως οι ασκοί και τα πλαστικά δοχεία, δε μπορούν να συγκριθούν με τη γυάλινη φιάλη και το καλό σφράγισμα που συνήθως αυτή διαθέτει, ως προς την αποτελεσματικότητα του τρόπου διατήρησης ενός κρασιού σε καλή κατάσταση, εξαιτίας της φύσης των υλικών. Η λεπτή στοιβάδα πλαστικού ενός ασκού ή ενός μπουκαλιού τύπου “pet”, οδηγεί σε ταχύτερη οξείδωση του κρασιού από ό,τι το γυαλί.

Ως προς τη διακίνηση του χύμα κρασιού που δε φέρει σημάνσεις, πρέπει να αναφερθεί ότι η ταυτότητα του παραγωγού αποκρύπτεται ή χάνεται, εξαιτίας των πολλών “ενδιάμεσων” διακινητών που πιθανόν να μεσολαβούν μέχρι την τελική πώληση. Διαφόρων τύπων νοθείες (π.χ. εισαγόμενο κρασί που βαφτίζεται ελληνικό) είναι πιο εύκολο να συμβούν, απ΄ ό,τι στην περίπτωση ενός τυποποιημένου προϊόντος.

Φοροδιαφυγή

Ένα προϊόν που κυκλοφορεί ανεξέλεγκτα στην αγορά, όπως είναι λογικό, μπορεί εύκολα να διαφύγει της υποχρέωσης καταβολής φόρων, δημιουργώντας έτσι προβλήματα αθέμιτου ανταγωνισμού. Μάλιστα, ο ειδικός φόρος κατανάλωσης που επιβλήθηκε στους παραγωγούς με άδεια, πριν μερικά χρόνια, αύξησε την παράνομη διακίνηση του χύμα κρασιού, κάνοντας το πρόβλημα του αθέμιτου ανταγωνισμού, ακόμη πιο έντονο.

Οι λοιπές συνέπειες της φοροδιαφυγής, για την εύρυθμη λειτουργία του κράτους και τη διασφάλιση της πρόσβασης του πολίτη σε δημόσια αγαθά και υπηρεσίες, αν και κατοικώντας στην Ελλάδα θα μπορούσε για ευνόητους λόγους να προσπεραστεί, πέρα από την πλάκα, αποτελεί ένα άλλο ιδιαίτερα μεγάλο ζήτημα.

Τουρισμός - Εξαγωγική Δραστηριότητα

Αποτελεί τη βαριά βιομηχανία της χώρας και αν επιθυμούμε να συνεχίσει να συμβάλλει το ίδιο δυναμικά στο ετήσιο ΑΕΠ, θα πρέπει πέρα από το φυσικό πλούτο, να δώσουμε μεγάλη έμφαση στις υπηρεσίες και τα προϊόντα που προσφέρουμε στους τουρίστες που επισκέπτονται τη χώρα μας. Ποιοτικά υποβαθμισμένα κρασιά, αφενός μπορούν να οδηγήσουν σε μία κακή γαστρονομική εμπειρία, αφετέρου δημιουργούν μία κακή εικόνα για το ελληνικό κρασί, που ακολουθεί τους ανθρώπους αυτούς στις χώρες τους και προκαλεί μείωση του ενδιαφέροντος για εισαγωγή ελληνικού κρασιού.

Εσφαλμένη Εντύπωση για την Έννοια της Τιμολόγησης

Κάποιοι πιστεύουν ότι το χύμα κρασί είναι φθηνό. Κοιτώντας και μένοντας απλώς στην τιμή που μας προσφέρεται, θα μπορούσαμε να πούμε ότι πράγματι είναι. Mε μία δεύτερη ανάγνωση όμως, εκτιμώντας ότι σε πολλές περιπτώσεις, ένα χύμα κρασί μπορεί να μας προσφέρεται έως και 10 φορές παραπάνω από την τιμή αγοράς του (αν όχι παραπάνω), τότε είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς ότι πρόκειται για ένα ιδιαίτερα υπερτιμολογημένο προϊόν. Όταν μάλιστα στην εξίσωση μπαίνει και η σχέση ποιότητας-τιμής, τότε ίσως ενίοτε έχουμε κάποια αδικαιολόγητα ακριβά κρασιά.

Πώς θα κάνουμε λοιπόν την κατάλληλη επιλογή;

Κάποια tips που θα μας βοηθήσουν να καταναλώνουμε χύμα κρασί πιο υπεύθυνα, θα μπορούσαν να είναι

• Να αγοράζουμε και να παραγγέλνουμε χύμα κρασί, σε σημεία που γνωρίζουμε και εμπιστευόμαστε.
• Να ζητάμε επώνυμο χύμα κρασί.
• Όταν αγοράζουμε κρασί σε πλαστικές συσκευασίες για το σπίτι, καλό είναι να το καταναλώνουμε άμεσα, γιατί η διαπερατότητα σε οξυγόνο είναι μεγαλύτερη και αλλοιώνεται γρηγορότερα.
• Να ζητάμε πληροφορίες για το κρασί, όπως ποικιλία, οινοποιείο κτλ. Αν λάβουμε κάποια απάντηση, αυτό δε μας διασφαλίζει, αν όμως δούμε κάποιον που μασάει τα λόγια του ή δε γνωρίζει, τότε αυτό σίγουρα δεν είναι καλό σημάδι.
• Αν κάποιο κρασί χύμα, μας παρουσιαστεί ως ΠΟΠ (Σαντορίνη, Νεμέα κτλ), τότε στην καλύτερη περίπτωση, ο άνθρωπος που μας το πουλά έχει άγνοια, ενώ στη χειρότερη προσπαθεί να μας εξαπατήσει. Το χύμα κρασί δεν έχει τέτοιες ενδείξεις ποιότητας.
• Όταν πρόκειται για συσκευασμένο χύμα κρασί και όχι για κανάτα σε κάποιο μαγαζί εστίασης, η συσκευασία δε θα πρέπει να δείχνει ταλαιπωρημένη και θα πρέπει να εμπνέει εμπιστοσύνη
• Στην περίπτωση που υπάρχει η δυνατότητα γευσιγνωσίας, εξετάζουμε αν το κρασί δείχνει θολό και αν παρουσιάζει δυσάρεστες μυρωδιές ή είναι δυσάρεστο στο στόμα (το κρασοπότηρο της ταβέρνας δε βοηθάει στο να έχουμε σωστή εικόνα για τα αρώματα του κρασιού και γι’ αυτό αν μπορούμε να δοκιμάσουμε το κρασί σε ποτήρι κρασιού κολονάτο, σίγουρα είναι προτιμότερο)
• Δε θα πρέπει η τιμή να αποτελεί το μοναδικό κριτήριο για την αγορά μας.
• Αν το budget που διαθέτουμε είναι περιορισμένο είναι σαφώς καλύτερο (και για πολλούς λόγους) να προτιμήσουμε να μειώσουμε την ποσότητα του κρασιού που θα καταναλώσουμε και να αποφύγουμε να πιούμε ένα κακό χύμα σε μεγάλες ποσότητες. Ο Ψηφιακός Οινοχόος μπορεί πάντα να μας βοηθήσει στην επιλογή μας.